Mamy pewne wątpliwości co do przestrzegania umowy przez PiS, są wyrażane podczas spotkań liderów. Wydaje się, że w kilku punktach premier Morawiecki przekonał PiS do zmiany dotychczasowego kierunku polityki Zjednoczonej Prawicy. Na przykład w relacjach z Unią Europejską, która niebezpiecznie poszerza swoje kompetencje kosztem naszej suwerenności, wyrażamy wątpliwości wobec planów turbodynamicznej transformacji polskiej energetyki, która może być bardzo kosztowna dla gospodarki. Jesteśmy za to czasami atakowani, ale po prostu przypominamy dotychczasowe programy wyborcze Zjednoczonej Prawicy.

Jest wskazany przez PiS na urząd premiera, szanujemy ten wybór. Koncepcje, które podajemy w wątpliwość, są jednak jego inicjatywami. Ubolewamy, że nasze argumenty w tych sprawach nie zostały uwzględnione.

Budżet unijny był negocjowany w pakiecie. Od początku negocjacji wskazywaliśmy, że w pakiecie, oprócz zasobów własnych UE, znajduje się rozporządzenie, które ogranicza polską suwerenność. Jesienią przyznawali to wszyscy liderzy PiS. Mateusz Morawiecki w listopadzie wysłał list do premierów innych państw, że jeśli rozporządzenie będzie obowiązywało, to polski parlament budżetu nie przyjmie. Od tamtego momentu rozporządzenie nie zmieniło się ani o przecinek, ale weszło w życie, nie zostało zawetowane.

Niektórzy starają się przedstawić fundusz odbudowy jako remedium, gwiazdkę z nieba, ale tak nie jest. Dlaczego nie dyskutujemy, że w tym dokumencie zaszyte są nowe podatki europejskie? My za te dotacje przecież zapłacimy, a budżet UE ma się składać po raz pierwszy z unijnych podatków, które tak jak cła nie są ujęte w traktatach. Nie ma dyskusji o tym, że Polska będzie gwarantowała spłatę pożyczek przez inne państwa przez kilkadziesiąt lat. Federalizacji UE przyklaskują politycy opozycji, a to nie jest wizja, którą promowaliśmy przez lata w Zjednoczonej Prawicy. Fundusz odbudowy jest zobowiązaniem, zaciągnięciem pożyczki. Polska ma bardzo dobrą wiarygodność kredytową i 200 mld zł w zeszłym roku udało się pozyskać z zasobów wewnętrznych. Te możliwości dalszego wspierania przy odbudowie również istnieją.

To zależy od dalszych decyzji względem unijnych podatków, tego, w jaki sposób będą wprowadzane. Analizy trwają od tygodni również w Ministerstwie Sprawiedliwości. Fundusz nie został dotąd przyjęty m.in. dlatego, że zadaliśmy liczne pytania co do skutków jego przyjęcia i do dziś odpowiedzi ze strony Ministra Finansów nie są satysfakcjonujące. Decyzja o zasobach własnych wskazuje, że państwa będą musiały wnosić podatek od plastiku, w przypadku Polski to ok. 500 mln euro rocznie. Są tam też inne opłaty, które Unia może nakładać, ale nie wiemy, jak będzie ustalany ich wymiar. Musimy dokonać oceny, czy Unia zyskuje nowe kompetencje względem Polski w precedensowym procesie nakładania podatków przez UE, jak wskazane w decyzji, nad którą będziemy głosować, czyli podatku cyfrowego oraz od transakcji finansowych.

Nasza postawa służy ochronie pieniędzy, które się Polsce należą. Słyszymy, co mówi dziś pani Jourová, pan Reynders, jak czekają na wyrok TSUE – może zapaść już jesienią – by mieć możliwość wszczęcia procedury praworządności wobec Polski i Węgier. Niedawno Ministerstwo Finansów rozsyłało listy do samorządów, wskazując, że przyjmowane tam karty rodziny mogą powodować, że eurodotacje będą blokowane. Ten podskórny szantaż już działa. Jeśli Sejm powie „nie” nowym zasobom własnym UE, oznacza to powrót do stolika negocjacyjnego i Polska może ponownie wskazywać na wadliwość unijnego rozporządzenia.

My w 99,9 proc. głosujemy tak jak PiS. Sprawne rządzenie tego wymaga. Nie wyobrażamy sobie, by rząd nie kwestionował tego rozporządzenia, skoro przez wiele miesięcy wszyscy liderzy mówili jednym głosem o jego szkodliwości. Nas nie satysfakcjonuje, że mamy możliwość pójść przed TSUE, który w dotychczasowym orzecznictwie ochoczo rozszerzał kompetencje Unii, naciągając traktaty. Ten spór toczy się również przed trybunałami konstytucyjnymi państw członkowskich. TSUE nie jest miejscem do jego rozstrzygnięcia, gdyż w ostatnich latach był zainteresowany zacieśnieniem integracji europejskiej. W skardze wnosimy, że będzie więc sądził trochę we własnej sprawie. Rozporządzenie przyznaje mu kompetencje oceny o stanie praworządności w państwie członkowskim w sytuacji, gdy traktaty (w art. 269 Traktatu o funkcjonowaniu UE) wprost wyłączają kognicję trybunału w tych sprawach, potwierdzając, że to wyłączna decyzja Rady Europejskiej działającej jednomyślnie. Sprawy tak fundamentalne powinny być rozstrzygane na forum politycznym, bo to ono ma legitymację do podejmowania sankcyjnych działań, wynika to zresztą wprost z traktatów.

Proces negocjacyjny od początku był realizowany przez KPRM. W lipcu ostrzegaliśmy, że praworządność może być elementem pakietu negocjacyjnego. I do ostatniej chwili przekazywane były informacje z otoczenia premiera, że to nieprawda. Nie zaproszono nas do współpracy przy negocjacjach. I ryzyka, na które wskazywaliśmy, krok po kroku się ziszczają. Mówię to z ubolewaniem.

Dlaczego rząd miałby upaść, skoro jest możliwość powrotu do stołu negocjacyjnego? Tak, jak w listopadzie mówił pan premier – że polski parlament nie przyjmie pakietu, który zawiera rozporządzenie ograniczające polską suwerenność. Jeśli rząd miałby upaść, to rzeczywiście opozycja mogłaby otwierać szampana. My, jako lojalny koalicjant, jesteśmy w stanie nadal realizować umowę wyborczą i mamy nadzieję, że PiS uszanuje nasz odmienny pogląd w tej sprawie dla dobra koalicji i wspólnych zobowiązań wobec Polaków. Tym bardziej, że nie spodziewam się, by opozycja naraziła możliwość wypłat funduszy swoim koalicjantom europejskim, szczególnie na południu Europy. I jeszcze jedno: Polskę się stawia jako punkt odniesienia, a wielu polityków w Holandii czy Finlandii ucieszyłoby się, gdyby ten fundusz nie wszedł w życie.

Gdzie jest unijna solidarność, gdy Polska jest stawiana pod pręgierzem za system powoływania KRS, który jest taki sam jak w Hiszpanii? To polityczna gra, która służy interesom poszczególnych państw. To, że sprawa funduszu i rozporządzenia warunkującego wypłaty jest w centrum zainteresowania, wynika wyłącznie z determinacji opozycji, by poprzez ten mechanizm do Polski fundusze nie trafiły.

Nie zgadzam się. Ustawy dotyczące KRS były owocem konsensusu obozu Zjednoczonej Prawicy. Przypominam, że przepisy o Krajowej Radzie i SN, które dziś obowiązują, są inicjatywą ostatecznie wniesioną przez prezydenta. PiS zawsze dążył do gruntownej zmiany w sądownictwie, a my ją z determinacją wdrażamy i bierzemy jako Solidarna Polska na siebie obronę przed nierzetelnymi atakami na sedno reformy, jakim są zmiany w KRS. Jednak warto wskazać, że MS od 2017 r. zostało wyłączone ze sporu z KE, to premier Morawiecki dzięki swym kompetencjom odnajdywania się na salonach UE miał doprowadzić do ich zamknięcia, w 2018 r. byliśmy wyłączeni także z nowelizacji ustawy o SN, które miały być kompromisem zawartym z unijnymi władzami. Jaki jest skutek, niestety widzimy. Reforma została zablokowana, a nad Polską zawisł miecz Damoklesa, który może na nas spaść i zablokować fundusze za wdrożenie tej częściowej, ale fundamentalnej reformy.

Mówię to z przykrością – niektóre nie są procedowane. Tak jest z ustawą o hospicjach perinatalnych, które były pozytywnie ocenione nawet przez krytyków wyroku TK. Musieliśmy złożyć projekt poselski, bo ustawa, którą przygotował min. Wójcik, nie była procedowana wewnątrz rządu. Uchwała przeciw Nord Stream 2 także od miesięcy leży w sejmowej zamrażarce.

Niestety ciągle nie jest wpisana do wykazu prac Rady Ministrów, jednak dostajemy pozytywne sygnały z PiS na temat możliwości jej procedowania, dlatego mam nadzieję, że wkrótce ruszymy z nią dalej. Problem cenzury wielkich korporacji jest realny i stanowi zagrożenie dla demokracji, przydałoby się więc takie narzędzie.

Projekt rozporządzenia zakłada, że takie przepisy krajowe powinny obowiązywać. I obowiązują np. w Niemczech czy we Francji, które przewidziały, że ta sfera powinna być uregulowana, by nie doszło do tak dramatycznych sytuacji jak blokowanie kont liderów politycznych. Poza tym aktualny projekt rozporządzenia zakłada, że spory sądowe Polaków z Facebookiem czy YouTubem miałby rozstrzygać sąd w Irlandii. Dopiero nasze analizy i pokazywanie, że niektóre państwa członkowskie patrzą podobnie jak MS na kwestię jurysdykcji, spowodowały, że KPRM, który początkowo taką koncepcję popierał, zmienił zdanie. Nasza ustawa chroni przed cenzurą, jednak aktualna treść projektu rozporządzenia niestety takiej ochrony nie gwarantuje, co też MS wskazuje w opiniach przesyłanych do KPRM. To silny argument, aby nie czekać na UE i samodzielnie zwiększyć gwarancje chroniące przed cenzurą. Zwłaszcza że ustawa spotkała się z dobrymi komentarzami, choć i uwagami, które częściowo mogą być uwzględnione.